Style językowe - rodzaje oraz ich charakterystyka

Każdy z nas komunikuje się z innymi ludźmi każdego dnia. Podczas konwersacji tworzymy wypowiedzi, które są w pewnym stylu językowym. Zastanawiałeś się kiedyś na tym jaki styl wypowiedzi stosujesz najczęściej? Jakiego nie stosujesz w ogóle? Dzisiaj możesz je poznać czytając poniższy artykuł.

Czym jest styl językowy?

Styl językowy to sposób, w jaki posługujemy się językiem w mowie lub piśmie. Obejmuje on wybór słownictwa, budowę zdań, użycie środków stylistycznych (np. metafor, porównań), a także ogólny ton i charakter wypowiedzi.

Jakie funkcje pełni styl językowy?

Styl językowy pełni kilka ważnych funkcji w komunikacji. Oto najważniejsze z nich:

• Funkcja komunikatywna (informacyjna) – sposób wypowiedzi, który pomaga przekazywać informacje w sposób jasny i zrozumiały dla odbiorcy. Dobór słów, konstrukcji zdań i środków stylistycznych wpływa na to, jak skutecznie przekazujemy treść.
• Funkcja ekspresywna (wyrażająca) – odpowiada ona za wyrażanie emocji oraz uczuć autora.
• Funkcja impresywna (perswazyjna) – odpowiada za nakłonienie odbiorcy do określonych działań, przekonywania do swoich racji lub wywoływania określonych reakcji. Jest to szczególnie ważne funkcja w reklamie, polityce czy publicystyce.
• Funkcja estetyczna – widoczna w dużej mierze w stylu artystycznym. Upiększa ona wypowiedź co sprawia, że tekst jest przyjemny i ciekawy w odbiorze.
• Funkcja fatyczna – służy do potrzymania kontaktu z odbiorcą np. w rozmowach towarzyskich gdzie ważniejsze od treści jest samo utrzymanie relacji (np. „Jak się masz?”, „Co słychać?”).
• Funkcja poznawcza – pomaga lepiej zrozumieć i uporządkować rzeczywistość, wyjaśniać zjawiska, opisywać świat. Jest to szczególnie ważna funkcja w tekstach naukowych i popularnonaukowych.

Styl artystyczny

Jeden z najważniejszych stylów językowych, wykorzystywany przede wszystkim w literaturze pięknej, poezji, prozie oraz dramacie. Jego głównym celem jest wywołanie określonych emocji u odbiorcy, pobudzenie wyobraźni oraz stworzenie niepowtarzalnego klimatu utworu. Dzięki zastosowaniu tego stylu literatura oddziałuje w tak skuteczny sposób na wyobraźnię oraz emocje czytelnika.

Co charakteryzuje styl artystyczny?

• Bogactwo środków stylistycznych
• Wieloznaczność i głębia znaczeń
• Swobodę językową
• Kreowanie nastroju i klimatu
• Indywidualizm autora
• Subiektywizm i emocjonalność

Styl publicystyczny

To jeden z najważniejszych stylów językowych, wykorzystywany głównie w mediach. Między innymi w prasie, radiu oraz telewizji. Jego głównym celem jest przekazywanie aktualnych informacji, komentowanie wydarzeń oraz kształtowanie opinii publicznej.

Czym się charakteryzuje styl publicystyczny?

• Łączeniem cech stylu naukowego i potocznego
• Aktualnością i odniesieniem do treści
• Obiektywizmem i subiektywizmem
• Jasnością i zwięzłością wypowiedzi
• Obecnością środków perswazyjnych
• Dbałością o atrakcyjność przekazu
• Zróżnicowaniem formy

Styl naukowy

To jeden z podstawowych stylów językowych, wykorzystywany przede wszystkim w pracach naukowych, artykułach specjalistycznych, rozprawach, referatach oraz publikacjach popularnonaukowych. Jego celem jest precyzyjne przekazywanie wiedzy, prezentowanie wyników badań oraz wyjaśnianie zjawisk w sposób jasny, logiczny i uporządkowany.

Czym się charakteryzuje styl naukowy?

• Precyzją i ścisłością wypowiedzi
• Obiektywizmem
• Logiką i spójnością
• Dokumentowaniem źródeł i bibliografii
• Językiem formalnym
• Bezosobowością
• Uzasadnieniem i dowodzeniem

Styl potoczny

To najbardziej powszechny i wykorzystywany styl. Stosuje się go na co dzień w rozmowach prywatnych, rodzinnych i towarzyskich. Jest stylem naturalnym, swobodnym i spontanicznym, który służy przede wszystkim bezpośredniej komunikacji między ludźmi. Dominuje on w mowie, ale coraz częściej pojawia się także w komunikacji pisemnej, zwłaszcza w internecie – na forach, w mediach społecznościowych czy w wiadomościach tekstowych.

Czym się charakteryzuje styl potoczny?

• Swobodą i naturalnością wypowiedzi
• Prostotą języka
• Obecnością kolokwializmów i wyrażeń potocznych
• Wyrażaniem emocji i uczuć
• Mniejszą dbałością o poprawność językową
• Elastycznością i dostosowaniem do sytuacj

Styl urzędowy

Wykorzystywany w oficjalnej korespondencji, dokumentach administracyjnych, pismach sądowych, regulaminach oraz aktach prawnych. Przeznaczenie tego stylu to precyzyjne, jednoznaczne i formalne przekazywanie informacji w kontaktach między obywatelami a instytucjami jak i również pomiędzy samymi instytucjami.

Czym się charakteryzuje styl urzędowy?

• Bezosobowością i formalizmem
• Precyzją i jednoznacznością
• Schematycznością i powtarzalnością formuł
• Stosowaniem specjalistycznej terminologii
• Zwięzłością i klarownością
• Obowiązkowymi formami grzecznościowymi

Styl retoryczny

Ostatni z omawianych dzisiaj stylów jest jednym z najstarszych i najbardziej wyrazistych. Wykorzystujemy go przy przemówieniach, debatach, wystąpieniach publicznych oraz tekstach mających gdzie liczy się dla nas to, aby przekonać odbiorcę do określonych poglądów lub działań. Zamiar jego użycia to wywieranie wpływu na słuchaczy lub czytelników poprzez odpowiednio dobrane środki językowe i argumentację.