Jak piszemy - wziąć czy wziąść?

Język polski potrafi płatać figle, a jednym z częstszych potknięć językowych jest dylemat: wziąć czy wziąść? To pytanie spędza sen z powiek nie tylko uczniom, ale i wielu dorosłym. Dziś przyjrzymy się bliżej temu słowu, odkryjemy źródła popularnego błędu i ostatecznie potwierdzimy, która forma jest jedyną poprawną. Zapraszamy do lektury!

Wziąć czy wziąść – która forma jest poprawna?

Odpowiedź jest krótka i jednoznaczna: jedyną poprawną formą jest “wziąć”. Wyrażenie “wziąść”, choć często można usłyszeć to niestety jest błędem językowym.

Skąd się wziął błąd, czyli dlaczego tak często mówimy “wziąść”?

Istnieje kilka przyczyn popularności niepoprawnej formy “wziąść”:

• Analogia do innych czasowników: – w języku polskim istnieje mnóstwo czasowników zakończonych na “-ść”, np. siąść, kłaść, wieść, nieść, gryźć. Część ludzi przez analogię, próbują dopasować do nich czasownik “wziąć”, tworząc błędną formę “wziąść”.
• Hiperpoprawność: – może to być jeden z głównych powodów, dla którego zapisujemy to słowo niepoprawnie. Wynika to z tego, że niektórzy chcą uniknąć rzekomego błędu. Dźwięczne “ć” na końcu wyrazu może być dla niektórych mniej “eleganckie” niż bezdźwięczne “ść”.
• Wpływy historyczne i literackie: – dawniej, w starszych formach języka polskiego, a także w niektórych dialektach, forma “wziąść” mogła być spotykana. Adam Mickiewicz w “Panu Tadeuszu” użył formy “wziąść”: “Trzeba się zawsze wziąść do rzeczy z wolna”. Należy jednak pamiętać, że język ewoluuje, a to, co było dopuszczalne kiedyś, dziś jest uznawane za błąd. Współczesna norma językowa jest w tej kwestii jednoznaczna.

Etymologia słowa “wziąć” – krótka podróż w czasie

Słowo “wziąć” ma swoje korzenie w prasłowiańskim czasowniku jęti (brać, chwytać). Przedrostek “wz-” (dawniej “waz-”) dodany do rdzenia “jąć” (który jest kontynuacją jęti) dał początek naszemu “wziąć”. Dlatego jesteśmy w stanie dostrzec, że głoska “ś” nie ma tu żadnego historycznego uzasadnienia.

”Wziąć” a “brać” – para doskonała (i niedoskonała)

Czasownik “wziąć” jest aspektem dokonanym czasownika “brać” (aspekt niedokonany). Oznacza to, że “wziąć” opisuje czynność zakończoną, jednorazową, podczas gdy “brać” opisuje czynność trwającą, powtarzalną lub nieokreśloną co do zakończenia.

• Brać (co robić?): czynność niedokonana – np. Zawsze biorę ze sobą parasol.
• Wziąć (co zrobić?): czynność dokonana – np. Dzisiaj wziąłem ze sobą parasol.

Jak zapamiętać poprawną formę? Proste triki!

Najprostszym sposobem na zapamiętanie poprawnej formy jest skojarzenie jej z bezokolicznikiem “brać”. Skoro mówimy BRAĆ (a nie “braść”), to konsekwentnie piszemy WZIĄĆ (a nie “wziąść”).

Przykłady poprawnego użycia słowa “wziąć”:

W celu zapamiętania poprawnej pisowni wrzućmy jeszcze raz okiem na przykłady użycia tego słowa w zdaniach:

• Czy mogę wziąć jeszcze jeden kawałek ciasta?
• Muszę wziąć się w garść i dokończyć ten projekt.
• Postanowiłem wziąć udział w maratonie.

Podsumowanie – piszmy poprawnie!

Mamy nadzieję, że ten artykuł rozwiał wszelkie wątpliwości. Pamiętaj poprawny zapis to wziąć. Choć błąd “wziąść” jest powszechny, warto dbać o czystość i poprawność naszego języka ojczystego.